Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ

Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή της πορείας της και ο άνθρωπος αντιμετωπίζει ένα ζοφερό παρόν.

Πως θα σταθεί όρθιος και θα αντιμετωπίσει την καταιγίδα που ζει;
Τι είναι αυτό που θα τον κινητοποιήσει για να κάνει ένα βήμα προς το μέλλον; Και πως θα είναι βέβαιος ότι θα είναι το σωστό;

Είναι οι αρετές του ανθρώπου μια απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα;

Στη συνέχεια, μπορείτε να παρακολουθήσετε την ομιλία.

Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας, για όποιον θέλει να το δει για μια δεύτερη ματιά και περαιτέρω μελέτη!

Το ιδιαίτερο στοιχείο που διαχωρίζει τον άνθρωπο από τα λοιπά έμβια όντα, είναι το αυτεξούσιο. Έχει τη δυνατότητα να επιλέγει την πορεία του, να σχεδιάζει τη δράση του, να υλοποιεί τις συλλήψεις του και να διαμορφώνει το πεπρωμένο του. Βέβαια καθώς είναι ον κοινωνικό, το πεπρωμένο του συνδέεται με αυτό των συνανθρώπων του .

Η ζωή του επηρεάζεται από τα ευμενή ή δυσμενή αποτελέσματα των πράξεων των άλλων. Όμως, κι αυτός με τις πράξεις του ή την αδράνειά του, επηρεάζει τη ζωή των άλλων. Πρωτίστως όμως με τις πράξεις του διαμορφώνει τη δική του ζωή.

Το πιο σημαντικό όμως είναι η κατεύθυνση της δραστηριότητάς του, την οποία χαράσσει ο ίδιος ανάλογα με τα κίνητρά του και τις επιλογές του. Θα ακολουθήσει το δρόμο του μίσους και της αντιπαλότητας ή το δρόμο του καλού, πιστεύοντας και ελπίζοντας σε ένα καλύτερο μέλλον, στο οποίο και ο ίδιος θα συμβάλλει ουσιαστικά με τα δημιουργικά έργα του;

Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι ο άνθρωπος , αντί να προχωρήσει τη ζωή του συνδυάζοντας την πρόοδο και την εξέλιξη, άλλοτε πισωγυρίζει κι άλλοτε κάνει επιτόπιους κύκλους.

Σε μία τέτοια κατάσταση βρίσκεται σήμερα ο σκεπτόμενος καλοπροαίρετος άνθρωπος. Αγωνίζεται να χαράξει την πορεία του με καλό τρόπο. Δεν θέλει να βλάψει τους άλλους, αλλά πολλές φορές το κάνει, καθώς δεν γνωρίζει τι είναι καλό και τι κακό. Άλλες φορές επιθυμεί να κάνει το καλό, αλλά δεν ξέρει πώς, ή προσπαθεί με κάποιο τρόπο και συχνά αποτυγχάνει. Τι έφταιξε; οι επιλογές του; τα εργαλεία του; μήπως δεν είναι ο ίδιος ικανός;

Ο άνθρωπος λοιπόν, ασκώντας την ελεύθερη επιλογή του, μπορεί να αποφασίσει να διανύσει το δρόμο του καλού στη ζωή του. Και αυτό που θα τον κινητοποιήσει είναι αρχικά η «καλή πλευρά του εαυτού του», η θέλησή του και σφοδρή επιθυμία του να ξεφύγει από το τέλμα της αδράνειας και τη μέγγενη της καταστροφής .

Η βεβαίωση για το τι είναι σωστό στηρίζεται σε δύο στοιχεία .

Το πρώτο και κύριο είναι ένα έρεισμα, ένας οδηγός, ένα υπόδειγμα, από το οποίο θα πρέπει να παίρνουμε παράδειγμα. Και αυτό είναι η φύση, η Δημιουργία με τους αναλλοίωτους νόμους της που διέπουν και εμάς τους ίδιους. Είναι ο ιδανικός διδάσκαλος και παιδαγωγός που δεν μας επιβάλλει τις απόψεις του, αλλά μας καλεί να ερευνήσουμε και να κατακτήσουμε τη γνώση και τη βεβαίωση, αφού διακρίνουμε πίσω από τις εκδηλώσεις της τους νόμους που τη διέπουν.

Το δεύτερο και εξ ίσου απαραίτητο, είναι η διαμόρφωση και βεβαίωση της αληθινής προσωπικότητάς μας, προκειμένου να γίνουμε φυσιολογικοί άνθρωποι. Έτσι καθίσταται σταδιακά και ηθικός, όχι βέβαια με τα εκάστοτε ισχύοντα ηθικοπλαστικά πρότυπα, αλλά σύμφωνα με την αναλλοίωτη Ηθική που διέπει τη φύση και τον άνθρωπο.

Ως μέλη του Κριναετού, έχουμε την ευτυχία να έχουμε στα χέρια μας την εμπνευσμένη αυτή Διδασκαλία που μας δείχνει το δρόμο και μας προσφέρει τα κλειδιά για να διανύσουμε αυτή την οδό.

Κάθε άνθρωπος λοιπόν, έχει τη δυνατότητα, με τα ανθρώπινα μέσα που διαθέτει, να κατακτήσει την ελευθερία του πνεύματός του, να διαμορφώσει τη ζωή του σε μία πορεία υγιούς προόδου, η οποία θα συμβαδίζει με την εξέλιξη και την πνευματική εξύψωσή του και τον εξευγενισμό της ψυχής του. Και τούτο είναι μία άμεση και ουσιαστική συμβολή στην βελτίωση του περιβάλλοντός του.

Το καλό έχει πολύ ευρύτερη και σημαντικότερη δράση από αυτή που ο καθένας μας βλέπει. Όμως επειδή είναι αθόρυβο, δεν φωνασκεί, θα πρέπει να ησυχάσεις, να ηρεμήσεις να γαληνέψεις, για να το δεις και να το ακούσεις. Πώς όμως θα χαράξει ο άνθρωπος την πορεία προς το καλό και τη δημιουργική δράση;

Το πρώτο που θα πρέπει να έχει κατά νου, είναι να προσπαθεί να κρίνει χωρίς φόβο, αλλά και με διαυγή κρίση και συνειδητά κι αυτά δεν θα τα αναζητήσει από άλλους, να του τα δανείσουν ή να του τα προσφέρουν, γιατί τότε θα είναι πάντα εξαρτημένος. Θα τα αντλήσει από τον ίδιο του τον εαυτό. Και αυτό το οποίο διαθέτει ο ίδιος και κανείς δεν έχει δικαίωμα να του στερήσει, είναι οι ιδιότητές, του οι ικανότητές του, οι αρετές του .

Τι είναι όμως η αρετή; Αυτό στο οποίο όλοι συμφωνούν είναι ότι η αρετή προσδιορίζει ένα ποιοτικό γνώρισμα, κάτι το άριστο, το ύψιστο. Ποιο όμως θα είναι το μέτρο σύγκρισης για να χαρακτηρίσουμε κάποιον ότι είναι ενάρετος ή ότι εκφράζει μία αρετή;

Οι πεποιθήσεις των ανθρώπων σε σχέση με το τι είναι καλό, ηθικό, ενάρετο, αλλάζουν συνεχώς. Για να είμαστε λοιπόν βέβαιοι ότι θα έχουμε τον σωστό γνώμονα, το κατάλληλο μέτρο σύγκρισης, θα πρέπει να αναχθούμε στην Αρχή, εκεί όπου είναι το τέλειο.

Η Αρχή είναι μια θεμελιώδης οντότητα, ένα κίνητρο ένας παράγων απαραίτητος, τόσο στο συγκεκριμένο, όσο και στο αφηρημένο πεδίο. Από μία αρχή δύνανται να απορρεύσουν πολλές και ποικίλες μορφές, καταστάσεις, εκδηλώσεις. Οι μορφές αλλάζουν, μεταβάλλονται, θνήσκουν, αποσυντίθενται, μεταμορφώνονται, δίδουν γένεση σε άλλες νέες μορφές, διατηρούν όμως πάντοτε την φύση και τα χαρακτηριστικά της Αρχής από την οποία προέρχονται.

Άρα αρετή είναι το ποιοτικό γνώρισμα μιας αρχής. Είναι κάτι το συμφυές με την αρχή, το οποίο χαρακτηρίζει τη φύση της αρχής και δεν αλλοιώνεται.

Η πρώτη αρχή από την οποία όλα απέρρευσαν, το κίνητρο παντός κινήτρου, είναι το άγνωστο εκείνο Ον που αποκαλούμε Θεό. Ο ενσαρκωμένος στο επίπεδο της σχετικότητας άνθρωπος, δεν μπορεί να αναχθεί στο απόλυτο. Θα αναζητήσουμε λοιπόν αυτό που αντιστοιχεί στη φύση του και η ανθρώπινη φύση περιλαμβάνει ένα σύνολο δημιουργικών ιδιοτήτων, λειτουργιών και εκδηλώσεων, που όμως είναι οι ίδιες για όλους. Εκείνο που διαφοροποιεί τους ανθρώπους, δεν είναι η εκδήλωση από τον καθένα τους μιας ειδικής και αποκλειστικής αρετής, που οι άλλοι δεν μπορούν να κατέχουν ή να εκδηλώσουν, αλλά μία κλιμακωτή διαβάθμιση στην εκδήλωση όμοιων και κοινών ιδιοτήτων για όλους τους ανθρώπους.

Και ως τρισυπόστατος που είναι, παρατηρώντας τις τριών ειδών εκδηλώσεις του, πνευματικές, ψυχικές, υλικές, διαπιστώνουμε και αντίστοιχες ιδιότητες, τις οποίες η Διδασκαλία μας χαρακτηρίζει ως «δυναμικές ιδιότητες, λειτουργικές δυνατότητες» .
Πνευματικές: Φαντασία, θέληση, ισχύς
Ψυχικές: Πίστη, αίσθημα, ψυχικό ρεύμα
Υλικές: Ομιλία, αισθήσεις , κίνηση

Κάθε μία από αυτές τις ιδιότητες, είναι μια ευγενής αξία εγκατεστημένη εντός του ανθρώπου, μια ικανότητα, μια δεξιότητα τέλεια με συγκεκριμένο τρόπο. Είναι ό,τι υψηλότερο υπάρχει στην κλίμακα των αξιών, είτε αφορούν το ηθικό πεδίο του Καλού, ή το αισθητικό του Ωραίου, που επιτρέπουν την έκφραση ενός ιδεώδους.

Άρα χάρη στις δυναμικές ιδιότητες – λειτουργικές δυνατότητες, ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να εκφράζεται, να εκδηλώνεται, να πράττει. Το κρίσιμο λοιπόν σημείο, είναι το πώς θα τις χειρισθεί; Τι είδους πράξεις θα κάνει εκμεταλλευόμενος αυτή τη δύναμη;

Για να εξασφαλίσουμε τη διατήρηση της καλής λειτουργικότητας των δυνατοτήτων μας και να τις χρησιμοποιήσουμε ως μέσον ανάπτυξης αρετών, θα πρέπει να τις απαλλάξουμε από όλα τα βάρη και τους ρύπους που τις βαραίνουν.

Ας μην νομίσουμε όμως ότι πρέπει να περιμένουμε μία ουτοπική τελειότητα ως προς τη λειτουργία των δυνατοτήτων μας, για να αρχίσουμε να καλλιεργήσουμε αρετές. Οι προσπάθειες σε όλα τα πεδία γίνονται παράλληλα και το ένα επίτευγμα υποβοηθά στην προσπάθειά μας για ένα άλλο.

Οι εν δυνάμει αρετές μας, είναι τα εργαλεία μας για να απελευθερώσουμε και να εξελίξουμε τις ιδιότητές μας και οι απελευθερωμένες και βελτιωμένες ιδιότητες, είναι τα εργαλεία μας για να μετατρέψουμε τις αρετές από «εν δυνάμει» σε βεβαιωμένο και σταθερό τρόπο έκφρασης.

Άρα το ζητούμενο, είναι ο καθένας από μας, να εκδηλώσει αυτές τις εν δυνάμει αρετές με τις οποίες περιβληθήκαμε και να τις τελειοποιήσει. Άλλο όμως να προσπαθείς να εκδηλώσεις και να τελειοποιήσεις μία αρετή κι’ άλλο να είσαι η προσωποποίηση αυτής της αρετής. Στη μία περίπτωση είσαι μαθητής και στην άλλη δάσκαλος.

Η εργασία επί του εαυτού μας, για την ανάπτυξη αρετών και τη δημιουργία προσωπικότητας, θα έχει καλά αποτελέσματα αν είναι συστηματική και ως ένα αρμονικό δημιουργικό έργο με συγκεκριμένη κατεύθυνση προς την άριστη ποιότητα. Πώς όμως θα προσδιορίσουμε την κατεύθυνση;

Η αρετή είναι εκείνη που του το επιτρέπει και είναι η Ηθική, η οποία είναι η Αρετή του Ενσαρκωμένου Πνευματικού Όντος, η οποία αποκρυσταλλώνει στο επίπεδο της γήινης ζωής του, όλες τις ιδιότητες τις οποίες έχει από την οντότητα του.

Η Ηθική είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη Δικαιοσύνη
«Η Ηθική είναι το όνομα της Δικαιοσύνης στο πνευματικό επίπεδο. Η ελεύθερη άσκησή της, γίνεται εδώ κάτω σ΄ εμάς. Εδώ είναι το πεδίο της δράσης της. Η Ηθική και η Δικαιοσύνη είναι δύο ικανότητες ή δύο αρετές ή δύο όψεις ενός και το ίδιου όντος».

Η Ηθική είναι άμεσα συνδεδεμένη με την Αγάπη
«Η Ηθική δεν εκδηλώνεται εις ημάς παρά μόνον διά μίας και μόνης εκφράσεως την οποίαν γενικώς παραδεχόμεθα κατά τρόπον μυστικόν και την οποίαν αποκαλούμε Αγάπη . …Διά της Ηθικής η Αγάπη εξηγείται, αναλύεται και παρουσιάζεται ως μία αρχή ισχυρά και αναλλοίωτος. Η Ηθική είναι η Αρμονία εκείνου το οποίον «Είναι».
Η Δικαιοσύνη είναι απόρροια της Αγάπης, καθώς είναι η ύψιστη εκδήλωση του Καλού, ενεργητική εκδήλωση της αγάπης, η οποία καθίσταται έλλογος υπό της Σοφίας.

Είναι ένα τρίπτυχο ύψιστων αρετών. Προσεγγίζοντάς το κατά το μέτρο των δυνατοτήτων μας, μας δείχνει την κατεύθυνση για την καλλιέργεια πολλών αρετών και καλών ιδιοτήτων.

Ηθική – Αγάπη – Δικαιοσύνη

Ο μυημένος του Κριναετού, ήδη από το πρώτο του βήμα, καλείται να εκδηλώνει στην κοινωνία τις τρεις αρετές-ενεργητικές εκδηλώσεις του Καλού – Δικαιοσύνη, Ευθύτητα και Χρηστότητα.

Η δικαιοσύνη στην ψυχή, ανταποκρίνεται στην ανάγκη εκείνη του “καλού δικαίου”, που το άτομο επιζητά αυθόρμητα.
Η ευθύτητα είναι ένα είδος ειλικρίνειας στις πράξεις και τις σκέψεις, που καθιστά και τις δύο ακριβοδίκαιες και ο άνθρωπος την αποκτά με τη Σοφία.
Η χρηστότητα, είναι η ιδιότητα του χρήσιμου, του ανταποκρινόμενου στον προορισμό του και ο προορισμός του ανθρώπου, είναι να πράττει έργα δημιουργικά και όχι καταστροφικά.

Οι αρετές αυτές, συνδυασμένες με την ελεημοσύνη, την ευσέβεια και τη συμπόνια, συνθέτουν την υπέροχη αρετή της καλοσύνης και ανοίγουν το δρόμο για την εκδήλωση πολλών αρετών, όπως η ευγένεια, ο σεβασμός κ.α. Όλες αυτές, δεν καθηλώνουν τον άνθρωπο στην αδράνεια και την ανία, αλλά τον ωθούν προς το καθήκον.

Είναι επίσης οι αρετές που συμβάλλουν στην πνευματική ανάπτυξη της προσωπικότητας, ο στωικισμός έναντι αυτών που συμβαίνουν, η αδιαφορία γι’ αυτό που δεν μας αφορά, η απάθεια με την έννοια του να μην παρασυρόμαστε από τα πάθη μας. Όλες αυτές, μας επιτρέπουν να χαλιναγωγήσουμε την ψυχή μας και συμβάλλουν στην διατήρηση της αυτοκυριαρχίας μας και στο επιζητούμενο ψυχικό σθένος, την ψυχική ανθεκτικότητα.

Είναι η γενναιοφροσύνη και η γενναιοψυχία, που συνδυάζουν τη φρόνηση με το ψυχικό σθένος. Η Ηθική κατεύθυνση τους προσδίδει την απαραίτητη ισορροπία έτσι ώστε το θάρρος δεν θα διολισθήσει στην καταστροφική υπερβολή του θράσους και της αναίδειας.

Είναι πάρα πολλές οι αρετές που μπορούμε να αναπτύξουμε, κι αυτό δεν είναι ένα προνόμιο των μυημένων, είναι μία φυσική δραστηριότητα που αναλογεί σε κάθε άνθρωπο, αρκεί να το θελήσει κι αυτές θα μας δώσουν τη δυνατότητα να συνδυάσουμε την πρόοδο με την εξέλιξη.